Rond 1885 schreef Albert Verwey de sonnettenreeks 'Van de liefde die vriendschap heet'. Maar liefst vierenveertig sonnetten telde de reeks, waaronder het beroemde sonnet nummer 8: 'O Man van Smarte met de doornenkroon, / O bleek bebloed gelaat, dat in den nacht / Gloeit als een groote, bleeke vlam, - wat macht / Van eind'loos lijden maakt uw beeld zo schoon?' De vriendschap met Willem Kloos zou Verwey tot de cyclus hebben geïnspireerd. Na Verweys huwelijk met Kitty van Vloten, raakten de vrienden uit elkaar.
Veel gedichten uit de cyclus hebben de tijd niet doorstaan. De volgende beginregels zeiden mij bijvoorbeeld niets: 'Ik zal de Moire bij de handen vatten' (13); 'Mij dunkt wanner de mensen dit boek zien' (22); 'Zij sollen met het katje en torsen 't dier' (32). Maar ik ken het werk van Verwey niet zo goed.
De titel van de cyclus is wel beroemd gebleven. De briefwisseling Willem Kloos-Albert Verwey die in 2008 in boekvorm uitkwam heette dan ook Van de liefde die vriendschap heet. Ook buiten de context Verwey/Kloos komt de titel voor. Nog onlangs, op 27 april 2012, stond stond hij boven een artikel over vriendschap in de Belgische krant De Standaard.
Maar ook de structuur van Verweys titel blijkt overal op te duiken. Wie oplet ziet overal titels met als patroon 'de ... die ... heet' of 'het ... die ... heet'. En zelfs wie niet oplet, ziet het, als hij bijvoorbeeld het zojuist verschenen nummer van het tijdschrift Liter doorbladert. Maar liefst drie keer valt een auteur terug op Verwey.
Willem Jan Otten kopt 'Het onweer dat Gerhardt heet', Teunis Bunt 'De fiets die vriendschap heet' en op dezelfde pagina Elizabeth Kooman 'Het mirakel dat omhelzing heet'. Ik voorzie een naamsverandering: Liter wordt Het tijdschrift dat Liter heet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten