zaterdag 11 april 2020

De torens van februari (Tonke Dragt)


Dat Netflix een Nederlands kinderboek verfilmde en als serie uitbracht, was nieuws en niet alleen in Nederland. In maart van dit jaar was De brief voor de koning dan eindelijk te zien. De schrijfster van het jeugdboek, Tonke Dragt, noemt het geen verfilming van haar boek, maar een verfilming op basis van haar boek. 

In het boek komen vrouwen nauwelijks voor, maar in de serie spelen ze een cruciale rol. Ook is de casting zo inclusief mogelijk gedaan: spelers met verschillende etnische achtergrond en er zijn twee zoenende mannen te zien. 

Ach, het is een aardige serie en mogelijk brengt het mensen tot de boeken van Dragt. Hier legde ik al uit dat ik geen kenner ben van het werk van Tonke Dragt. Ogen van tijgers (1982) las ik snel na het verschijnen ervan, De brief voor de koning (1962) pas in de kerstvakantie 2018 - 2019. Intussen heb ik ook De torens van februari (1973) gelezen.

Geheugenverlies

Het boek begint intrigerend: een jongen komt bij op het strand. Hij heeft zijn schoenen aan de verkeerde voeten en verder weet hij niets: niet waar hij is, niet wat zijn naam is, niet hoe oud hij is. Hij heeft een opschrijfboekje bij zich en daarin houdt hij bij wat hij meemaakt. Het blijkt die dag 30 februari te zijn. 

De jongen blijkt veertien jaar oud te zijn en hij heet Tim (of Tom). Hij komt terecht in een wereld waar hij soms vaag iets van herkent, maar hij heeft geen concrete herinneringen. De mensen zijn vriendelijk, maar hij krijgt al gauw in de gaten dat het niet raadzaam is om te laten blijken dat hij zijn geheugen kwijt is. 

De lezer zit meteen goed in het verhaal. Net als Tim heeft hij vermoedens, maar hij weet niets zeker. Waar komt deze jongen vandaan? Van het schip dat net wegvaart? De vragen stuwen het verhaal voort.

Spiegelwereld

Voor degenen die het boek nog willen lezen: ik moet wel het een en ander over de inhoud verklappen, maar het slot geef ik niet weg. Tim blijkt niet op de aarde te zijn, maar op een wereld die op de aarde lijkt. Het is een soort spiegelwereld. Men heeft er daar bijvoorbeeld geen idee van waar flatgebouwen voor bedoeld zijn. 

Er is een doorgang tussen de aarde en de spiegelwereld, maar die is niet altijd open en er zijn mensen die hem het liefst voorgoed gesloten zouden willen hebben. 

Dragt houdt van raadsels en raadselachtige dingen. Misschien herinnert iemand zich de televisieserie De zevensprong, een verfilming van haar boek uit 1966. Verdwijnende en verschijnende mannen, toverspreuken, een geheim: het komt allemaal in dat boek voor. Je zou kunnen zeggen dat De torens van februari net zo'n boek is. 

Inburgering

Maar als je het boek met hedendaagse ogen leest, lijkt het ook te gaan over het lot van de migrant, die moet inburgeren en alleen in de nieuwe maatschappij kan functioneren als hij vasthoudt aan alles wat hem bindt aan zijn vorige wereld. 

Aan het eind van het boek moet Tim de rekening opmaken: moet hij in de nieuwe wereld blijven en op de koop toe nemen dat hij nooit iets zal weten over de wereld van zijn afkomst, of gaat hij terug naar de aarde, waarbij hij alles vergeten zal zijn wat hij in de spiegelwereld heeft meegemaakt? En kan hij eigenlijk nog wel terug?

Het leven in twee werelden doet ook een beetje denken aan de Netflixserie Outlander waarin iemand in twee verschillende tijdlagen kan leven. Maar daar blijft het geheugen intact. 

Dagboek

De vorm van een dagboek, waarin soms ook anderen dan Tim schrijven is een beproefd middel om de fictie werkelijk te laten lijken. Al in de Romantiek worden er romans geschreven op basis van zogenaamd gevonden manuscripten. In de Max Havelaar komt bijvoorbeeld het pak van Sjaalman voor. 

De vorm werkt wel, al zakt het verhaal soms een beetje in. Als geheel boeide het me. In De brief voor de koning zijn er duidelijk goeden en kwaden, in De torens van februari is dat veel minder helder. Tim besluit sommige mensen te vertrouwen, maar hij weet niet of ze wel of niet en verborgen agenda hebben. De karaktertekening is minder schematisch dan in De brief voor de koning.

Ook De torens van februari zou overigens prima verfilmd kunnen worden. Wie weet ziet Netflix er wat in. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten