De kraker, de agent, de jurist en de stad

Heel in de verte doet de titel De kraker, de agent, de jurist en de stad denken aan die van het toneelstuk van Fassbinder: Het vuil, de stad en de dood. Het zal wel komen door de opsomming en doordat in beide het woord 'stad' zit. Duidelijk is de titel in ieder geval: deze beeldroman gaat over de stad en die stad is Amsterdam. Het verhaal wordt verteld via de kraker, de agent en de jurist.

Bij de totstandkoming van het boek hebben verschillende tekenaars en scenarioschrijvers samengewerkt. Het deel over de kraker (waarbij de steunkleur rood is) is getekend door Maia Matches (scenario Moira van Dijk), het deel over de agent (steunkleur blauw) door Aart Taminiau (scenario Jasmijn Snoijink) en het deel over de jurist (steunkleur geelgroen) door Sjoerd Kaandorp (scenario Marieke Aafjes,  Moira van Dijk en Jasmijn Snoijink).

Je zou het boek als een documentaire kunnen zien over een stuk van de kraakgeschiedenis, waarbij de nadruk niet ligt op het hoogtepunt van de kraakbeweging, in de jaren tachtig, maar op de tijd daarna. Het boek begint met een uitzetting in 2012, daarna wordt de voorgeschiedenis verteld.

In 2010 werd de Wet kraken en leegstand ingevoerd. Daarmee was kraken strafbaar geworden. Voor de invoering van de wet kon een pand straffeloos gekraakt worden, als het tenminste minimaal een jaar leegstond. Hoe verging het krakers in deze tijd? Hoe reageerde de politie? Hoe probeerden juristen mazen in de wet te vinden? Dat staat in De kraker, de agent, de jurist en de stad.

Veel personages herkennen we uit de werkelijkheid. Achter in het boek is een lijst van personen opgenomen, inclusief de portretten door de drie verschillende tekenaars. Niet iedereen wilde meewerken. De scenarioschrijvers namen de vrijheid om in plaats van hen andere personages op te voeren, waarmee ook de fictie binnen het boek komt.

Wie dit boek wil lezen, moet het niet doen vanwege het spannende verhaal, al zijn er  genoeg boeiende passages. Maar het is duidelijk niet de opzet van de makers om een sappig boek te maken. Het heeft een documentaire en journalistieke inslag. Op beeldgebied zijn er mooie vondsten: de groep juristen wordt bijvoorbeeld afgebeeld als een team van superhelden.

Wel merk je dat het boek gemaakt is door een groep die sympathie heeft voor de kraakbeweging. Er komen in het juridische gedeelte dan ook voornamelijk juristen voor die zich aan de kant van de krakers hebben geschaard. Met hen moeten wij ons als lezers identificeren. Helemaal objectief is het boek dan ook niet. Dat hoeft niet meteen een groot bezwaar te zijn. De kraker, de agent, de jurist en de stad geeft aardig wat informatie, over een onderwerp waarvan veel mensen niet al te veel zullen weten. Die informatie is nu voor een breed publiek toegankelijk.

De boektrailer is hier te zien.

tekening Maia Matches