Op de dag dat ik dit schrijf, zwemt Marc Evers de honderd meter rugslag op de Paralympische Spelen in Parijs. Hij verklaarde tegenover Bollenstreekomroep dat hij nergens op rekent, maar 'er kunnen gekke dingen gebeuren'.
Eerlijk gezegd had ik tot voor kort niet van Marc Evers gehoord, maar ik volg de sport dan ook niet. Toch heeft Evers wel behoorlijk wat belangstelling gekregen. Zo verscheen er een boek over hem, The Great Marc Evers van Ivo van Woerden, en in de sportverslaggeving zal er ook wel aandacht aan hem geschonken zijn: hij is de meest succesvolle paralympische zwemmer van Nederland.
Intussen is het boek van Ivo van Woerden verstript, door Gemma Plum, en nu pas bereikt Evers' levensverhaal mij.
De graphic novel begint met de Paralympische Spelen van 2012, in Londen. Marc Evers staat klaar voor de honderd meter rugslag. 'Nu gaat het om het grootste gevecht dat een topzwemmer moet leveren: dat met de klok, het water en zichzelf.' Zo'n zin is wel echt journalistenproza, maar gelukkig komt dat weinig voor in de stripversie van het boek.
Kindertijd
We komen nog niet te weten of Evers een medaille wint, want daarna springt het verhaal terug naar het begin, de vroege jeugd van Marc. Die was niet makkelijk, ook voor zijn ouders niet. Als kind huilt en schreeuwt hij heel veel. Gemma Plum geeft dat aan door met een zwarte stift een soort donkere wolk door een tekening heen te krassen. Als je het gezin met de auto weg ziet rijden, met die kraswolk boven de auto, weet je dat het daarbinnen weer flink mis is. Soms gaan de krassen ook door de tekst. Zo overweldigend is blijkbaar het gehuil of geschreeuw, dat het al het andere overstemt.
De ouders, Frank en Gitty Evers, dokteren heel wat af met hun zoon. Uiteindelijk wordt de diagnose gesteld: hij heeft autisme en is bovendien een verstandelijke beperkt. Het duurt lang voordat artsen zien wat er werkelijk aan de hand is en daarna is de prognose somber: 'Hij zal niet kunnen praten. Hij zal nooit zelfstandig naar het toilet kunnen gaan. Hij zal niet kunnen fietsen. Nooit tegen een bal kunnen trappen. Zoek maar een plek. Dagopvang.... Instelling.'
Maar Marcs ouders leggen zich niet neer bij dit vooruitzicht. Ze willen zich richten op wat hun kind wel zal kunnen. Ze leren steeds meer over Marc, bijvoorbeeld dat hij een fascinatie heeft voor de kleur rood en voor auto's en motoren. En ook dat sommige herhalingen hem goed doen, bijvoorbeeld het slaan met de deur. Plum verbeeldt dat door bijna vijf pagina's lang steeds weer dat openen en sluiten van de deur te tekenen in meer dan tweehonderd kleine tekeningen. Een soortgelijk procedé voert ze vaker uit in dit boek en het werkt altijd goed. Veel beter dan alleen maar vertellen dat dingen zich herhalen.
Zwemmen
We volgen Marc in zijn gang door het opvang en onderwijs en hoe hij kennismaakt met zwemmen. Het kost wel moeite om hem dat aan te leren, maar uiteindelijk wordt hij heel goed. Hij gaat naar een gewone zwemclub. Je kunt zien dat er wat met hem is; zo loopt hij vaak op zijn tenen en fladdert hij met zijn handen. Op het speciaal onderwijs heeft hij altijd de ruimte gekregen, maar op de zwemclub vraagt een jongen 'Waarom doe jij zo?' en dan houdt Marc zijn handen stil. Het omgaan met 'gewone' leeftijdsgenoten heeft dus ook effect op hem.
Als zijn oma overleden is, belooft Marc haar postuum om voor haar te gaan zwemmen en wereldkampioen te worden. Dat lukt uiteindelijk, al gaat het niet van een leien dakje. Hij is ook een tijdje het plezier in zwemmen kwijt geweest, wat onmiddellijk invloed had op zijn prestaties. Uiteindelijk Marc behaalt successen bij Europese en Wereldkampioenschappen en ook bij de Paralympische Spelen.
Intussen is Marc uitgegroeid tot heel iemand anders dan de arts in zijn jeugd voorspeld had. Hij heeft veel meer bereikt. Dat is vooral ook te danken aan de mensen om hem heen, zoals zijn ouders, die er alles aan gedaan hebben dat hij zich kon ontwikkelen. Voor veel mensen moet dat heel zwaar zijn geweest en het is mooi dat dat uiteindelijk resultaat heeft gehad.
Sponsoring
Op topniveau zwemmen kost ook heel wat en er zijn bedrijven die dit mogelijk hebben gemaakt. In de graphic novel worden de namen ervan genoemd en krijgen ze in het nawoord uitgebreid aandacht. Dat doet vermoeden dat ze ook het verschijnen van deze uitgave mogelijk hebben gemaakt. Anders had die informatie misschien wel gemist kunnen worden.
In het nawoord komt er verder nog een hoogleraar Diversiteit van autisme aan het woord. Ook in de graphic novel zelf wordt aandacht besteed aan de wetenschappelijke inzichten in autisme. En natuurlijk vinden we in het nawoord een overzicht van alle successen van Marc.
The Great Marc Evers zou je een succesverhaal kunnen noemen, maar het is meer. Het is ook een ontroerend portret van ouders die zich niet neerleggen bij wat er is, maar zich richten op wat kan. Tegen de klippen op, met vallen en opstaan, de wanhoop soms nabij, maar liefdevol en met volharding. Voor Marc krijg je natuurlijk bewondering, maar je ziet ook welke strijd heeft moeten voeren en waarschijnlijk nog wel voert. Niets is immers vanzelfsprekend in zijn leven en alles moet bevochten worden.
Daarnaast zal dit boek wellicht ook kunnen zorgen voor iets meer begrip van autisme en begrip voor iedereen die daar mee worstelt en zijn of haar omgeving.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten