Zes podcasts over geschiedenis

Geschiedenis heeft altijd mijn belangstelling gehad. Misschien komt dat door de historische kinderboeken die ik al vroeg las. Ik vrees dat ze bij herlezing door de mand zullen vallen, maar indertijd genoot ik van boeken over verre scheepsreizen naar de oost, zoals Paddeltje en ik heb ook heel wat boeken verstouwd over wat toen nog de Tachtigjarige Oorlog heette, waarbij de goeden altijd de protestanten waren en de kwaden de Spanjaarden en eigenlijk ook alle katholieken. 

Ook las ik, waarschijnlijk net zo foute, boeken over de Boerenoorlog. De ronkende titels herinner ik me nog: De leeuw van Modderspruit, De held van Spionkop, De overwinnaar van Nooitgedacht. Maar ook De adelaar van het negende van Rosemary Sutcliff, dat misschien wel de tand des tijds heeft doorstaan.

In het vak geschiedenis heb ik geen examen gedaan, maar op veel terreinen heb ik uit liefhebberij de geschiedenis gevolgd, waarbij het altijd frustrerend is dat er zoveel moois te lezen is en zo weinig tijd om dat ook daadwerkelijk te doen. 

Op podcastgebied is er ook heel wat. In deze bijdrage ga ik alleen in op podcasts die verschillende historische onderwerpen behandelen, dus die niet alleen gaan over bijvoorbeeld het Romeinse Rijk. Dat is een beetje arbitrair, want ik noem ook een regionale en lokale podcast, maar binnen die beperking komen dan wel verschillende onderwerpen aan bod. 

Alle geschiedenis ooit

Een podcast die nog niet zo oud is, is Alle geschiedenis ooit, gemaakt door drie mensen van wie de namen mij niets zeiden: Thom Aalmoes, Arco Gnocci en Nynke de Jong. De stem van de laatste had aanvankelijk toch iets bekends, maar ik wist niet waarvan ik haar zou moeten kennen. Pas na twee afleveringen kwam ik erachter dat haar manier van praten erg lijkt op die van Brigitte Kaandorp. 

De drie zijn geen historici, maar ze hebben een warme belangstelling voor geschiedenis en dat enthousiasme straalt de podcast ook uit. Het zijn verhalenvertellers en in de podcast vertelt een van de drie zo'n verhaal, waarvoor zij of hij zich in de geschiedenis heeft verdiept, aan de andere twee. Als podcastluisteraar ben jij eigenlijk de derde in het publiek en dat werkt erg goed. 

Het zijn mooie of ontroerende of curieuze verhalen. De gebeurtenissen uit het verleden zijn vaak van dien aard, dat je zou kunnen reageren met: 'Nooit geweten!'

Meestal is er een groot verhaal en zijn er enkele kleine weetjes. Tussendoor zijn er korte afleveringen waarin er verteld wordt wat er zoveel jaar geleden in dezelfde week gebeurde. Dat is vergelijkbaar met wat bijvoorbeeld Boudewijn Steur doet op Twitter. Voor zover ik kan beoordelen, klopt gewoonlijk de informatie. Een enkele keer miste ik een voor de hand liggende verwijzing, bijvoorbeeld naar de podcast De gijzeling op de Noordzee, waar uitgebreider wordt verteld wat in Alle geschiedenis ooit een klein verhaal was. 

Aanbevolen, in ieder geval. Alle afleveringen vind je op de bekende plekken, maar ook op de site.

Vroeger

De podcast Vroeger levert elke werkdag een aflevering. Kort, meestal nog geen vijf minuten, maar dat is ook het aantrekkelijke. De podcastmakers zijn Julian de Munnik, van wie ik alleen weet dat hij saxofonist is, en ene Vingerhoed, podcastproducer en host van verschillende podcasts. Soms wordt een van de twee vervangen door iemand anders. 

Elke week wordt er een bepaald onderwerp bij de kop gepakt (Piraten, Dictators, massamoordenaars) en elke dag gaat het over een ander aspect ervan. De rolverdeling is steeds dezelfde: de onwetende laat de wetende ('meneer De Munnik') vertellen. Of het echt om onwetendheid gaat of om gespeelde, weet ik niet, maar het werkt wel. 

Omdat de podcast erg kort is, kan er op geen enkel onderwerp diep worden ingegaan, maar je krijgt wel elke week een handvol leuke weetjes. Daar zit wel eens iets bij waarvan ik me vraag of het helemaal klopt en ook de twee podcastmakers twijfelen wel eens. Gaat het nu om Philips II of Philip II? Ze komen bij de tweede mogelijkheid uit. 

Eigenlijk vind ik dat allemaal niet zo erg, omdat de podcastmakers ook niet de pretentie hebben om diep en wetenschappelijk verantwoord te graven in de geschiedenis. De toon is vrolijk en dat luistert prettig. Een podcast die leuk is voor erbij. 

OVT

De podcast OVT hoef ik eigenlijk niet te noemen, neem ik aan. Dit radioprogramma gaat al enkele decennia mee en elke week krijg je twee uur geschiedenisvaria. Vaak is er in het begin de aansluiting bij de actualiteit: hoe zat het ook alweer en hoe is het allemaal zo gekomen?

Altijd is er binnen het programma een grotere documentaire (Het spoor terug), er is een column en er zijn, naast de gewone uitzendingen, zomerseries, waarin ingegaan wordt op bijvoorbeeld belangrijke boeken of broers die samen in de geschiedenis een rol speelden. 

Binnen het format is er veel afwisseling en de presentatoren hebben altijd iets eigens dat toch het programma niet in de weg zit. Ik sla geen week over. Twee keer een uur is voor sommige luisteraars misschien wat lang, daarom is de podcast ook in fragmenten te beluisteren. De VPRO heeft daarvoor keurig de verschillende onderdelen losgesneden. Ze zijn prima onafhankelijk van elkaar te beluisteren. Kijk hier voor alle afleveringen. 

Drenthe Toen

Al eerder schreef ik over de podcast Drenthe Toen. Dat deed ik toen voornamelijk naar aanleiding van de serie over De Hilte 11. Maar in deze podcast wordt er veel meer interessants uit het verleden van Drenthe opgediept. 

Zo is er een mooie serie over Lucas Pieters Roodbaard, een tuinarchitect uit de eerste helft van de negentiende eeuw, wiens nalatenschap in beeld wordt gebracht. Eigenlijk geef ik niet zoveel om tuinen, maar ik heb hier met plezier naar geluisterd. 

Intussen zijn er vijftig afleveringen van de podcast. Je kunt de podcast volgen, maar het is ook leuk om er hier en daar een onderwerpje uit te pikken. Drenthe is vaak het vertrekpunt, maar veel van wat besproken wordt, heeft een algemenere geldigheid. Kijk ook even op de site.

Gemeentearchief Veenendaal

Ook lokale historie kan interessant zijn. Toen ik enkele afleveringen beluisterd had van de podcast van het Gemeentearchief Veenendaal, besloot ik alles maar te beluisteren. Ik moest wel even wennen aan de voorleestoon. De mevrouw die het presenteert, leest best goed, maar het is wel echt voorgelezen in plaats van verteld. 

Veenendaal heeft een interessante historie, vooral ook vanwege de industrie die er gevestigd was (sigaren, wol), de verhouding met Rhenen (dat soms ook een concurrent was) en de gebeurtenissen in bijvoorbeeld de oorlog. 

Andere Tijden

Bekend van de televisie, maar sinds een paar jaar ook als podcast: Andere Tijden. Degelijk spitwerk in de geschiedenis, op een toegankelijke manier ten gehore gebracht. Over een keur aan onderwerpen: het begin van AIDS, de Telegraafrellen, de Zangeres zonder Naam, het gedoogbeleid, Nederlanders op de Goelag. 

Hoeft verder geen reclame, hoop ik. 

Er zijn veel meer geschiedenispodcasts, maar ik heb alleen geschreven over de podcasts die ik ken. Dat zijn er weliswaar meer dan ik hier genoemd heb, maar vele gaan over een specifiek onderwerp en die bewaar ik voor een andere keer.