Pas in de jaren zeventig begon ik naar popmuziek te luisteren, vooral via de piratenzender Mi Amigo. Waarschijnlijk heb ik daar het nummer 'Miss Wonderful' van Wally Tax gehoord. Een eenvoudige tekst, een gemakkelijk in het gehoor liggende melodie. Het nummer is van december 1973. Ik kan het voor een deel nog steeds meezingen.
Bij de opvolger, 'It Ain't No Use' (maart 1974) heb ik geen beeld, maar wel van 'Evidently' (juli 1974) en 'Bridges Are Burning' (november 1974). Heb ik die ook toen al gehoord of leerde ik die nummers achteraf kennen? Ik weet het niet zeker meer.
Hoe Wally Tax eruitzag, wist ik; ik had foto's van hem gezien. Hij stond niet in mijn agenda, voor zover ik mij herinner, maar ik kon het hoofd met de lange, sluike haren gemakkelijk voor me halen.
Later, veel later pas, zou ik horen van The Outsiders, de groep waarvan Wally Tax de voorman was in de jaren zestig. Nooit heb ik een LP of een cd gekocht of gekregen van The Outsiders. Er is geen enkel nummer dat ik kan meeneuriën. Die periode van Tax is aan mij voorbijgegaan.
Toch waren het juist de jaren zestig waarin Wally Tax, piepjong nog, grote successen boekte. Ik lees het in de biografie die Rutger Vahl van hem schreef: Wally Tax. Leven en lijden van een outsider. Dat Vahl in een boek je kan meevoeren naar de binnenkant van iemands leven, bewees hij al met zijn biografie van Cornelis Vreeswijk.
Bij het boek over Wally Tax hanteert hij een soortgelijke werkwijze: geen noten, maar achter in het boek verantwoordt Vahl wel per hoofdstuk waar hij zijn informatie vandaan heeft. Tax en Vreeswijk schreven hun eigen teksten. Bij beiden heeft Vahl de teksten goed bestudeerd en geduid.
Hij geeft aan dat niet alles wat Wally Tax schreef, goed is. Dat kan ook bijna niet anders: Tax schreef zoveel, dat er veel kaf onder het koren moet zitten. Ik heb wel het idee dat Vahl soms wat te mild is voor de teksten van Tax. Ze zijn soms wel interessant wat betreft de inhoud, maar niet zo bijzonder qua vorm, is mijn indruk. Nederlandstalige teksten kan ik beter beoordelen, dus het kan ook zijn dat mijn beoordelingsvermogen voor dit soort teksten tekortschiet.
Als je een biografie schrijft, maak je min of meer een verhaal van iemands leven. Dat is overigens ook de manier waarop we terugkijken op ons eigen leven: dat zien we als een doorlopende lijn, niet als een verzameling losse voorvallen en beslissingen. Alleen de chronologie is niet genoeg bij een biografie, we willen ook graag zien dat de ene gebeurtenis of omstandigheid de volgende veroorzaakt. In de epiloog maakt Vahl daarom ook de balans op: waar is het misgegaan in het leven van Wally Tax.
Daarna gaat het minder: de groep wordt opgeheven, Tax gaat solo en heeft wat kleine succesjes. Er zijn verschillende bandjes waarmee hij kort optreedt. In de jaren negentig lijkt het beter te gaan. Hij brengt een goede plaat uit (Springtime) en er is in de tweede helft van de jaren negentig opnieuw belangstelling voor het werk van The Outsiders. Daarna wordt het donkerder. met hier en daar nog een klein lichtpuntje, zoals een goed optreden in Paradiso in 2005.
Veel dingen in het leven van Wally Tax maakten het zwaar voor hem: hij had een prettige jeugd, maar zijn Russische moeder, die uit Oekraïne naar Nederland was gekomen, was getraumatiseerd door de oorlog. Van haar heeft Wally, volgens Vahl, zijn slavische ziel.
Wally heeft al jong succes, maar drank en drugs verpesten veel van zijn leven. Niet alleen wat betreft zijn optredens, maar ook zijn relaties met anderen. Mensen die hij geld schuldig is, kunnen fluiten naar hun centen en wat hij vertelt, berust niet altijd op waarheid. Zijn charme maakt soms wat goed.
De grote liefde is zijn leven is Laurie Langenbach, die we kennen uit de literatuur. Daar speelde ze een marginale rol: haar roman Geheime liefde (1977) werd vooral bekend omdat de man die model stond voor de hoofdpersoon bekend is: Jan Timman. Van de briefwisseling met Heere Heeresma (Hier mijn hand en daar je wang) is vooral de titel blijven hangen; ik ken niemand die de brieven gelezen heeft. De roman Vera (1980) flopte.
Vahl is opmerkelijk vriendelijk voor Langenbach als hij het over haar werk heeft. De literatuurkritiek laat weinig heel van Geheime liefde. Vahl schrijft: 'Literaire critici hebben moeite met de openhartigheid en zien in Laurie de zoveelste journaliste die denkt dat ze een schrijver is.' Dat Geheime liefde niet zo'n goed boek is, lijkt me een plausibeler verklaring voor de afkeuring door de critici.
Laurie Langenbach wordt ziek, geeft zich over in de handen van een alternatieve genezer en sterft uiteindelijk op jonge leeftijd. Het moet een harde klap geweest zijn voor Wally Tax, die met haar nog een reis naar Japan maakte, waar ze op zoek was naar genezing.
Uiteindelijk heeft niet de dood van Laurie de zet gegeven waarna het met Tax bergafwaarts ging, schrijft Vahl. Die zet werd eerder gegeven door het neersabelen van de LP Tax Tonight (1975). Het blijft een afweging en het is lastig om aan te geven wat nu het zwaarst gewogen heeft, ook omdat de beide gebeurtenissen moeilijk met elkaar te vergelijken zijn.
Rutger Vahl heeft weer een mooi boek geschreven. Net als bij Cornelis Vreeswijk durft hij kritisch te zijn tegenover Wally Tax, al blijft hij betrokken en loyaal. De discografie aan het eind van het boek is helder en overzichtelijk, er is een mooi register op namen en titels en Vahls stijl is aangenaam. Die stijl trekt niet de aandacht en is dienstbaar aan het doel: het verhaal over het leven van Wally Tax goed vertellen.
Een mooie vondst zijn de motto's aan het begin van elk hoofdstuk. Het zijn citaten uit liederen die van toepassing zijn op de betreffende episode uit het leven van Tax. Soms passen de teksten ook nog prima in de tijd, vaak is er een directe link te leggen tussen de artiesten en Wally Tax.
Het enige wat aan het boek ontbreekt, is een cd met daarop enkele nummers van Wally Tax. Hoe interessant Tax ook geweest is, uiteindelijk gaat het om zijn muziek.
Titel: Wally Tax. Leven en lijden van een outsider
Schrijver: Rutger Vahl
Uitgever: Nijgh & Van Ditmar
Amsterdam, 2015, 272 blz. € 19,99
Geen opmerkingen:
Een reactie posten