Natuurlijk was er verontwaardiging, zowel in Italië als in Nederland, maar niemand was verbaasd. We zijn er intussen wel aan gewend dat supporters agressief reageren. Elk weekend zijn er honderden politieagenten op de been om te zorgen dat de voetballiefhebbers elkaar niet in de haren vliegen.
Nooit hoor je dat dat nodig is bij tennis, schermen of schaken. Bij tennis worden er rake klappen uitgedeeld op de baan, bij schermen gaat men elkaar te lijf met een steekwapen en op het schaakbord worden paarden en dames geslagen, maar de supporters zijn vriendelijk en wellevend. Ze zitten niet in aparte vakken en vernielen niets. Voor zover ik weet, tenminste.
Misschien komt het doordat het hier individuele sporten betreft. Ook bij andere individuele sporten, zoals schaatsen en wielrennen, komt het wel voor dat er geapplaudisseerd wordt voor de tegenstander als die het goed gedaan heeft. Dat zul je bij voetbal nooit meemaken.
Supporters identificeren zich blijkbaar gemakkelijker met een club dan met een individu. Ook als je zelf niet meespeelt, kun je bij een teamsport de illusie hebben dat je deel uitmaakt van de club. Bij Feyenoord wordt de aanhang, het legioen, ook wel aangeduid als de twaalfde man: je staat niet op het veld, maar hebt toch invloed op wat daar gebeurt. Als het team wint, heb jij dus ook gewonnen.
Winnen is belangrijk. Blijkbaar ook buiten de wedstrijd. Maar niet bij elke teamsport gedragen supporters zich agressief. Bij bijvoorbeeld hockey, korfbal en volleybal zijn er nooit supporters die zich misdragen. Aan de bevolkingsgroep waaruit de spelers en supporters gerekruteerd worden, kan het ook niet liggen: korfbal is net zo volks als voetbal.
Je kunt denken dat supportersgeweld typisch is voor het voetbal. Wie voorbeelden wil, hoeft niet lang te zoeken. In Griekenland is afgelopen week de voetbalcompetitie voor onbepaalde tijd stilgelegd, na rellen tussen supporters van Panathinaikos en Olympiakos en een paar weken geleden staakten in Peru de spelers van Alianza Lima de eerste twintig seconden van de wedstrijd uit protest tegen het gedrag van de supporters. Ze bleven stokstijf op hun plaats staan. De tegenstanders respecteerden dat en scoorden niet in die tijd.
Maar het supportersgeweld kwam al voor toen het voetbal nog niet bestond. Al in de oudheid gingen hooligans elkaar te lijf, bijvoorbeeld bij de wagenrennen in Constantinopel. Het ergst was het bij het Nika-oproer in 532. De vernielingen in de stad waren heel wat forser dan die van afgelopen week in Rome. Veel gebouwen gingen in brand en de rellen hielden dagenlang aan.
Keizer Justinianus greep wel in. Hij las in de arena voor uit de evangeliën, maar dat hielp niet. Daarna ging hij bidden uit de heilige boeken, maar ook dat had geen resultaat. Ten slotte zette hij het leger in. Dat doodde dertigduizend man, waarna de rust weerkeerde. Tien jaar lang waren er geen wagenrennen en daarna ging alles weer zijn gewone gang.
In het licht van de geschiedenis valt alles mee. Of we iets van de geschiedenis kunnen leren, is nog maar de vraag. Vanavond zijn de Romeinen in Rotterdam. Wat moeten we doen als ze agressief worden? Voorlezen uit de evangeliën en bidden helpt niet, maar het inzetten van het leger heeft ook zo zijn nadelen.
Dat verbod op wagenrennen dat Justinianus uitvaardigde heeft echter wel wat. Tien jaar lang geen voetbal meer! Geen overlast meer door supporters, enorme bezuinigingen doordat de politie niet elk weekend bij wedstrijden ingezet hoeft te worden en elke avond op tv kijken naar korfbal, schaken en cricket. De eerste stap naar de wereldvrede is gezet.
Column, voorgelezen bij Cultureel Café Dante.
Goed idee, daar ben ik helemaal voor!
BeantwoordenVerwijderenJe zegt zelf dat hooligans altijd bestaan hebben. Als we voetbal verbieden wordt het menselijk geweld helaas niet minder. In mijn jeugd stonden de stukadoor en de slager die wekelijks in de kerk zaten op zaterdag de scheidsrechter naar het leven. Als er geen voetbal was vochten ze met elkaar in het dorpshuis.
BeantwoordenVerwijderenAls je van voetbal houdt, blijf je dat doen, ook al weet je dat de randverschijnselen niet hoogstaand zijn. Voetbal zit in mijn bloed, ik speel het van kindsbeen af. Als je niet van voetbal houdt dan is ieder negatief verhaal koren op de molen.
Vergeet niet hoeveel plezier voetbal actief en passief geeft! Het is goedkoop om te pleiten voor afschaffing van het voetbal. De opgekropte agressie zal andere wegen zoeken, misschien nog wel in heviger mate dan nu. Er blijft nu eenmaal in een ieder van ons - tegen onze eigen zin in - geweld over dat ergens heen moet.
Toch vind ik je column interessant, in ieder geval al vanwege je mooie stijl.