woensdag 4 januari 2023

Stolp (Odija /Stefaniec)


Het gaat niet goed in de stad Bardo: bomen en planten gaan dood of zijn al weg, diersoorten sterven uit en er worden geen kinderen meer geboren. De wereld in Bardo lijkt te wankelen op het randje van de ondergang. Alleen met de vraatzuchtige meeuwen lijkt het goed te gaan. Ze vreten lijken aan en gedijen daarbij goed. 

Door deze wereld loopt Stolp, een wat oudere man. Hij rookt en moet daarom steeds hoesten en hij zoekt in zijn eentje zijn weg. Om hem heen heerst niet alleen een ondergangsstemming, er zijn ook mensen die uitbundig vermaak zoeken. Als je op de rand van een vulkaan leeft, kun je net zo goed dansen. 

Natuurlijk is er onrust en er zijn demonstraties, bijvoorbeeld van de klonen. Ze willen vier jaar leven in plaats van twee. Iemand zegt over hen: 'Nu denken ze dat ze mensen zijn, maar het zijn zakken met reserveonderdelen.' En er zijn groeperingen die spreken over de zwarte zon, die tien jaar geleden is verschenen. Sindsdien worden de vrouwen niet meer zwanger. De termen waarin daarover gesproken wordt, doen denken aan religie. Er wordt zelfs opgeroepen tot een wedergeboorte. 

Rokend en peinzend

Stolp lijkt zich weinig aan te trekken van wat er om hem heen gebeurt. Hij zoekt rokend en peinzend zijn weg en lijkt niemand nodig te hebben. Zijn tocht heeft wel een doel: hij is op zoek naar het dertienjarige meisje Sava M. Ze was geselecteerd voor een programma om de menselijke soort te redden, maar werd verstopt door haar familie en is nu verdwenen. Verder is hij met zijn hoofd nog vaak bij zijn vrouw Rita, die ruim zes jaar geleden plotseling verdween. 

Zal Stolp Sava en ook Rita nog vinden? Daarvoor moet je het eerste deel lezen van een stripvierluik, waarvan deel 1 Stolp heet. Deel 2, dat nog niet in het Nederlands verschenen is, heet Rita, dus daarin zal zijn zoektocht verder gaan. De wereld van Bardo is geschapen door het Poolse duo Daniel Odija en Wojciech Stefaniec. De laatste maakte ook de tekeningen.

Bardo is een stad, met veel leegstaande gebouwen. Voor een deel herkennen we zaken uit onze wereld, maar het verhaal speelt zich duidelijk een andere tijd af. Zo is het voedsel vervangen door pillen. Er zijn overigens overal pillen voor, bijvoorbeeld voor communicatie, waardoor je met iemand contact kunt hebben zonder dat hij of zij in de onmiddellijke nabijheid is. 

Dystopie

Stolp is een dystopie: de wereld leeft nog, maar de mensheid lijkt het niet te redden. Om de ellende niet onder ogen te zien, storten mensen zich in het amusement en velen zijn verslaafd aan styx, een destructieve drug. 

Dat is allemaal niet zo opwekkend. Maar in de persoon Stolp leeft de liefde nog: je hebt het idee dat hij Sava wil redden en hij mist Rita. Juist in de duisternis geeft elk sprankje licht houvast en dat lichtje leidt ons door deze graphic novel. 

De tekeningen van Stefaniec zijn fascinerend. Om elke tekening is er een dik zwart kader gezet, dat met de hand getekend lijkt. De morsigheid van Bardo vind je in de zwartvlekken en -vegen en het kleurgebruik is gedurfd: veel donkere kleuren, bijvoorbeeld paars, maar er is ook veelkleurigheid om te laten zien hoe divers te mensen zijn en welke lichtheid ze zoeken. Als Stolp als een psychonaut wegdwaalt uit zijn redeneringen, onder invloed van verdovende middelen, kan de tekenaar zich helemaal uitleven in vervormingen en verfvegen. Erg fraai gedaan. 

Filosofisch

Stolp heeft een filosofische inslag en hij is constant tegen of in zichzelf aan het praten. Hij houdt ook van boeken en is daarmee een uitzondering. Soms werd zijn taal me wat te zweverig of te clichématig als er met een zeker aplomb waarheden als koeien worden verkondigd: 'Voor gedachten bestaan geen muren, bestaat geen materie.' Maar je vergeeft het Stolp wel: hij zal zich in deze verwarrende wereld ergens aan vast moeten houden.  

Enkele malen komen er tekeningen voor die helemaal zwart zijn, met alleen een gele veeg erin. Mogelijk krijgt dat in een volgend deel nog meer betekenis, mogelijk ook duidt het op het veegje licht in de duisternis waaraan Stolp zich vasthoudt. 

Wie een strip alleen wil lezen om zich even te vermaken, moet maar niet aan Stolp beginnen, maar wie het avontuur wel aangaat, krijgt er veel voor terug. Een rauwe wereld, waarin iemand toch naar de leefbaarheid zoekt, weergegeven in gedurfde en fascinerende tekeningen. Als je je eenmaal met Stolp in de wereld van Bardo begeeft, wil je zo snel mogelijk met hem meegaan de volgende delen in. Al is het maar om hem daar niet helemaal alleen te laten. 


Titel: Stolp
Tekst en tekeningen: Daniel Odija en Wojciech Stfaniec
Vertaling: Dirk Zijlstra en Charlotte Pothuizen
Uitgever: Scratch Books
z.pl. 2022, 116 blz. 29,95 euro (hardcover)

3 opmerkingen:

  1. De tekeningen lijken me niet gelijk aan te spreken maar het verhaal dat je beschrijft vind ik wel intrigerend en dan vooral wat ze verder met dit gegeven van deze dystopische wereld gaan doen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Misschien had ik niet meteen de juiste voorbeelden, maar de tekeningen zijn spetterend en heel eigen, Niek. Blader het boek maar eens door. Interessant boek.

      Verwijderen
    2. Het staat op mijn wensenlijstje.

      Verwijderen