Gaza 1956

Je kunt naar het journaal kijken. Je kunt de kranten lezen. Je kunt op internet opzoeken hoe het eigenlijk zit. Ingewikkeld, ja -  Israël. De zoveeldaagse oorlog, de zoveelste intifada, de zoveelste bomaanslag en de zoveelste vergelding.

Je kunt denken dat je weet hoe het zit. Je kunt er een mening over hebben. Je kunt die mening ook nog met argumenten onderbouwen. Je kunt bovendien boos of verdrietig of moedeloos zijn over de situatie. Voor even. Tot je weer een ander item op het journaal ziet, een ander krantenbericht leest, een bladzij verder bladert in je leven.

Maar dan lees je Joe Sacco.

Joe Sacco is een tekenende journalist of een striptekenaar die reportages maakt. Hij ging naar de Gazastrook en leefde tussen de Palestijnen. Hij sprak ze aan. Hij vroeg ze te vertellen wat ze nog wisten over 1956. Over Khan Yunus en Rafah.

Wat gebeurde daar op 3 en 12 november van dat jaar? Sacco vroeg het aan Palestijnen en ook aan Israëliërs. Hij las rapporten, dook in archieven, maar praatte vooral met mensen. Hun verhalen staan in Gaza 1956.

Het is lang geleden en het geheugen laat mensen soms in de steek. Soms overdrijven mensen of halen ze herinneringen op aan 1967. Wat moet je geloven? Is het mogelijk om de waarheid te achterhalen?

Joe Sacco probeert het, terwijl het op dat moment onrustig is in Gaza. Er worden huizen ontruimd en gesloopt. Er zou uit die huizen geschoten zijn. Er zouden tunnels vanuit die huizen gegraven zijn? Is dat zo?

Wie Gaza 1956 leest, blijft met veel vragen zitten. Maar vooral met veel beelden. Ze tollen door zijn hoofd, ze dringen zich aan hem op. ‘In de marge van de geschiedenis’ is de ondertitel van Gaza 1956. Maar wat er gebeurd is, heeft zich niet afgespeeld in de marge van het leven van de slachtoffers. Het heeft wonden geslagen, het heeft hun herinneringen bezorgd waarmee ze verder moeten zien te leven.

Gaza 1956 is een indrukwekkend boek. Sober verteld, want het boek heeft niet meer nodig. In een tijd waarin krantenkoppen vooral vet moeten zijn, waarin de hypes over elkaar heen buitelen, is het vreemd om een boek te lezen dat de tijd neemt. Dat diep graaft.

De wereld heeft meer Joe Sacco’s nodig.