De gelaagde sneeuwman (Flip Willemsen)

Het is meer het snuffelen dan het kopen dat mij plezier geeft aan kringlopen en antiquariaten. Je komt er de wonderlijkste boeken tegen en omdat de prijzen meestal schappelijk zijn, kun je kopen zonder lang nadenken. Zo nam ik ook De gelaagde sneeuwman (1990) van Flip Willemsen mee. Van deze auteur had ik nooit wat gelezen. Ik had me bij de naam automatisch een man voorgesteld en dat blijkt ook al niet te kloppen. 

De gelaagde sneeuwman is het debuut van Flip Willemsen. Andere boeken van haar zijn De vrouw aanhebben (1994), De leugendeur (2002), Als hij terugkomt (2007), Van de buren niets dan goeds (2011). 

Lenie

Louis en Lenie Commandeur (vijftigers) zijn al jaren getrouwd. Elf jaar geleden is hun dochter Josja op achtjarige leeftijd omgekomen en dat legt een schaduw over hun relatie. Ze praten wel, maar niet over hun diepste gevoelens. Zo goed mogelijk slaan ze zich door het leven. 

Ze slikte en dacht aan Josja, zag haar. Het liefst zou ze dagen huilen, maar huilen was nutteloos als niemand een arm om je heen sloeg. Wat dat aanging was ze bij Louis aan het verkeerde adres. Nee, zo slecht mocht ze niet praten. Dat was zelfbeklag. Weg ermee. 

Lenie zegt ook tegen haarzelf dat ze op moet passen, want dat het anders helemaal misgaat met haar. 

Louis

Met haar man, de trambestuurder Louis gaat het ook niet goed. De bedrijfsarts heeft hem op non-actief gesteld, nadat hij in een sombere bui de 'richtingfilm' van zijn tram op 'Laatste rit' heeft gedraaid en en hem er de hele dag op heeft laten staan. Dat verzwijgt hij voor Lenie. Hij zegt een keer zacht dat hij de benenwagen zal nemen en dat ze hem dan kwijt is, maar het is niet de bedoeling dat ze dat hoort en het is ook de vraag of hij dat ook daadwerkelijk zou doen. 

Trouw bezoekt Louis Greetje, een vrouw van 44, die geestelijk nooit ouder dan vier geworden is. Lenie komt over de vloer bij Salko, een twintig jaar jongere man, die zijn ex-vrouw lastigvalt met telefoontjes. Lenie begint een relatie met hem, Louis belandt in een inrichting. 

Gewelddadig

Aan het eind van het boek komen de vier personages samen en dat loopt uit op een gewelddadige confrontatie tussen Salko en Louis, terwijl Greetje zich in de vitrage wikkelt. Daar komt de titel, De gelaagde sneeuwman, vandaan. Die titel lijkt redelijk toevallig gekozen. Het verband met de rest van het boek ontging mij in ieder geval. 

De benauwenis van het leven van Louis en Lenie weet Willemsen wel goed over te brengen. Ze zijn verbonden met elkaar, maar er zijn ook ergernissen. Je zou het uitzichtloos kunnen noemen, maar de personages slaan zich met een zekere monterheid door het leven. 

Drama

Daar had de auteur me wel mee. Maar aan het eind liep het wel heel erg uit de hand en daarbij haakte ik af. De confrontatie was wel voorbereid. We weten dan al dat Salko sadistische trekjes heeft, door de manier waarop hij het zijn ex-vrouw moeilijk maakt. En ook Louis heeft al een keer problemen met Salko gehad, maar ik vind het wel erg veel drama. 

In de slotregels heb je weer de kalmte van de rest van de roman. 

Louis lachte met een scheve mond en richtte zich een eindje op. Hij wilde iets zeggen. 

'Blijf maar liggen,' zei Lenie. 'Rustig blijven liggen. Zo lang je wilt. We hebben tijd genoeg. Alle tijd van de wereld.'

Foto bij het interview in Het Parool

Flip Willemsen is als auteur nooit echt doorgebroken, voor zover ik weet, al kreeg De gelaagde sneeuwman naast kritiek ook positieve recensies. In een interview in Het Parool van 28 juli 1990 vertelde ze over het gezin waaruit ze kwam (vader dominee, 'een stuk of elf' broertjes) en over de schrijvers die haar inspireerden. Die verschillen onderling nogal van elkaar: Louis Couperus, A.F.Th. van der Heijden en Mensje van Keulen. 

Vooral die laatste naam kon ik wel plaatsen. Van Keulens debuut, Bleekers zomer, heeft eenzelfde sfeer als De gelaagde sneeuwman en ook daarin ligt de nadruk op de dagelijkse dingen en gebeurtenissen. 

De titel van Willemsen die me het bekendst voorkomt, is Van de buren niets dan goeds. Misschien moet ik dat ook een kans geven.