Podcast: De Deventer Mediazaak, Eik & ik

De Deventer mediazaak

True crime! De podcasts die daarover gaan zijn nauwelijks meer te tellen. In het verleden heb ik aan verschillende ervan aandacht besteed. Ik vroeg me af of ik ook geschreven heb over De Deventer Moordzaak, maar ik kan de bijdrage niet vinden, dus misschien heb ik die voorbij laten gaan. Ik heb hem wel grotendeels beluisterd. Het is een reconstructie van de beruchte moord. Een beetje droog, volgens mij - die reconstructie, bedoel ik. 

De Deventer Moordzaak betreft de moord op de weduwe Wittenberg, waarvoor de boekhouder, Ernst Louwes veroordeeld is. Hij reageerde heftig op zijn veroordeling. Dat zal mede de oorzaak zijn geweest dat verschillende mensen geloofden dat hij onschuldig was. Een van de mensen die zich met deze zaak bezighielden is Maurice de Hond. 

Klusjesman

Niet alleen was De Hond ervan overtuigd dat Louwes onschuldig was, maar hij meende ook te weten wie wel de dader was: de klusjesman Michaël de Jong. Daar waren geen bewijzen voor. De Hond voerde een mediacampagne en spande verschillende rechtszaken aan, die hij alle verloor. 

Nu is er een podcast, De Deventer Mediazaak, waarin de moordzaak gereconstrueerd wordt, met vooral aandacht voor de rol van de media. Voor het eerst komt bijvoorbeeld Michaël de Jong aan het woord, evenals zijn toenmalige vriendin. 

Annegriet Wietsma presenteert de podcast, die uit zes afleveringen bestaat. Je vindt ze hier. Hoe verder je komt in de podcast, hoe boeiender het wordt. Steeds duidelijk wordt de rol van De Hond en zijn geldschieter Jan de Lange. Journalist Bas de Haan is duidelijk in zijn oordeel. Hij heeft het over 'de meest grote, gore onzin' die door De Hond werd verspreid en over het gebrek aan integriteit. 

Het kwalijke is vooral hoe de media die we als betrouwbaar zien bespeeld zijn. Een presentator van 1Vandaag brengt het item, omdat De Hond -buurman van presentators moeder- op hem inpraatte. Sommigen mensen uit de media, onder wie Claudia de Breij, betuigen spijt over hoe ze meegewerkt hebben aan de publiciteit. 

Schuldig

Ernst Louwes publiceerde toen hij vrijkwam Schuldig, een boek over zijn kant van het verhaal, maar nu blijkt dat hij daar zelf weinig mee te maken had en dat hij zelfs niet achter alles staat wat in het boek opgenomen is. Ook hierbij speelden De Hond en De Lange een belangrijke rol. 

Het stond De Hond natuurlijk vrij om in de onschuld van iemand te geloven. Het is immers vaker voorgekomen dat iemand onterecht veroordeeld werd. Dat hij daarbij een ander als dader aanwees, op zeer dubieuze gronden, gaat wel heel ver. Uit de podcast blijkt hoe erg de gevolgen zijn van de acties van De Hond. 

De Deventer Mediazaak heeft me van begin tot eind geboeid. In de eerste aflevering lijkt de podcast nog heel erg op andere podcasts die een misdaad reconstrueren, maar verderop blijkt de waarde van de insteek van deze podcast. Annegriet Wietsma heeft toegang gekregen tot mensen van beide kampen. Ze sprak zowel met De Hond en Louwes als met De Jong, maar ook met iemand van de uitgeverij die Louwes' boek publiceerde en met Bas Haan, die ook een boek over deze zaak schreef. 

Voor wie meer wil weten: de Wikipediapagina over deze zaak en de site van de podcast. 

Eik & ik

Wim Eikelboom maakte een tijdje terug een podcast over deIJssel: Rivierverhalen. Nu heeft hij een soortgelijke podcast: Eik en ik, over eiken. Bij beide is het persoonlijke het begin. In de eerste de bekendheid van Eikelboom met de IJssel, in de tweede zijn naam, die naar de eik verwijst. 

Verder herkennen we de reportageachtige manier van het verkennen van het onderwerp: steeds de aandacht vestigen op een facet, bezoek ter plaatse, interview. Net als de vorige podcast heeft Eik en ik een eigen herkenningslied. 

Eikelboom bezoekt de oudste eik van Nederland, hij praat met een chronodendroloog over de leeftijd van eiken. We worden meegenomen in iemands belangstelling voor oude dakgebinten van kerkjes in het noorden des lands en we vernemen hoe de leeftijd getraceerd wordt van schilderijen op paneel. Ik moest hierbij ook meteen denken aan de dichteres Esther Jansma. Ik zou haar gedicht 'Duizend' nog eens op moeten zoeken. Daar is een aparte uitgave van met boomringen op de voorkant. Of het hier een eik betreft, weet ik overigens niet. 

Bonifatius

Ook komt in een van de afleveringen het verhaal van Bonifatius terug, waarin verteld wordt over de religieuze betekenis die er aan eiken is toegekend. Veel eiken waren aan Donar, de god van de donder gewijd. Het is daarom opvallend dat er, vlak bij de plek waar ik een aantal jaren gewoond heb, juist Wodanseiken staan. Ze zijn in de negentiende eeuw veelvuldig door schilders geportretteerd en ze zijn er nog. Mogelijk komen die in een volgende aflevering nog aan de orde.

Soms wordt het me iets te zweverig, als een eik eerbiedig aangeraakt moet worden, maar gelukkig heeft Eikelboom ook nuchtere gesprekspartners, waarvan er een zegt dat ze geen bomenknuffelaar is; de bomen behoren tot haar werk. 

Nederland kent nog heel wat monumentale bomen. Maar in het kader van deze podcast komen natuurlijk alleen de eiken ter sprake. Hoeveel afleveringen er zullen verschijnen, is mij nog niet bekend. Tot nu toe beluisterde ik er vijf. Je vindt ze in podcastapp of op de bekende platforms. Er is ook een site, waarop de meest recente aflevering iets later verschijnt dan op bijvoorbeeld iTunes. 

Helder

Eigenlijk heb ik geen bijzondere belangstelling voor eiken, maar toch heb ik de afleveringen met plezier beluisterd. Het verhaal dat verteld wordt is altijd helder en je kunt het gemakkelijk volgen terwijl je het bed opmaakt of de afwasmachine uitpakt. 

Bovendien heeft iedereen wel herinneringen aan wat voor eik dan ook. Bij mij is dat aan de Wodanseiken en ik heb op de lagere school ook wel, ellendig genoeg, poppetjes moeten maken van eikels. En ik heb onthouden dat de hoofdonderwijzer ooit vertelde dat hij wel snapte waarom eiken zo oud konden worden: hij had een eik en een berk geplant en die berk groeide vele malen sneller. Het zal een losse opmerking geweest zijn, maar die heb ik dus onthouden. 

Zo zijn er misschien ook wel passages uit deze podcast die me bij zullen blijven. Over een aantal jaren zal ik wellicht nog weten dat alleen de buitenkant van de eik leeft en de binnenkant niet. Of ik zal het woord kronkeleik nog kennen. En misschien zal ik toch wat anders kijken als ik zo'n monumentale eik in het landschap zie staan.