Podcast: Beschaving: de nabeschouwing, Zandman, Podcastgezelschap Luyster

De afgelopen weken schreef ik over slechts twee podcasts; deze week weer gewoon over drie. Eentje over de coronatijd. Ho ho, niet wegkijken, deze is grappig en filosofisch. Eentje met mooie verhalen voor het slapen gaan en eentje voorproefjes van diverse podcasts. Alle drie aanbevolen.

Beschaving: de nabeschouwing

In deze coronatijd menen allerlei podcastmakers ook iets over corona, of liever nog de coronacrisis,  te moeten zeggen. Dat is heel geëngageerd, maar ik had liever gehad dat ze waren doorgegaan met waaraan ze bezig waren. Met datgene dus waarom ik me indertijd op zo'n podcast heb geabonneerd.

Nu de halve krant over corona gaat en zo ongeveer elke talkshow (vermoed ik), zit ik niet te wachten op iemand die daar de zoveelste mening over geeft. Zo was ik een redelijk enthousiast beluisteraar van Onder mediadoctoren. Dat werd iets minder toen de uitzendingen ineens anderhalf keer zo lang werden, zonder dat dat iets toevoegde aan de kwaliteit van de podcast. En toen de makers begonnen aan de serie Aantekeningen uit het ondergrondse, waarin ze de huidige samenleving beschouwen, ben ik na twee keer afgehaakt. Er zijn nu al zeventien afleveringen en in behoorlijk hoog tempo verschenen. Wat ik gehoord heb, kon me niet boeien.

Cabaretier en filosoof

Maar in de reeks podcasts van coroniqueurs zijn er uitzonderingen. Zo heeft de Volkskrant de podcast Beschaving: de nabeschouwing door cabaretier en filosoof Tim Fransen. Ik kende zijn naam: hij schreef bijvoorbeeld het essay voor de maand van de filosofie in 2019. Dat heb ik dan weer niet gelezen, net als zijn boek Brieven aan Koos. Ik heb ook nooit een show van hem gezien.

Fransen maakt een podcast waarin hij niet ingaat op de dagelijkse coronabeslommeringen, maar meer op de vragen achter deze tijd. Tot nu toe zijn er drie afleveringen verschenen, over de volgende vragen: Heeft een virus een wil? Wat is een mensenleven waard? Maakt een pandemie ons solidair? Je vindt ze hier.

Vragen van luisteraars

Luisteraars kunnen vragen inspreken. Die verweeft Fransen in zijn afleveringen. Soms neemt hij de vragenstellers een beetje op de hak, maar dat kun je van hem hebben, want hij spaart zichzelf ook niet. In de podcast worden wezenlijke vragen gesteld over onze samenleving, zonder dat het zware verhalen worden en dat is een mooie combinatie.

Vaak is Fransen grappig en dat is een extraatje, omdat de afleveringen niet op de lach gemaakt lijken te zijn. Dat zijn ze natuurlijk wel of in ieder geval ook. Maar je hebt de lach niet nodig. Ook zonder die is elke bijdrage geslaagd en daarom ervaar je als luisteraar het grappige als een bonus: een goede podcast die ook nog grappig is.

Het advies van onze premier indachtig, vermijd ik alle coronadrukte, op zo ongeveer alle media. Maar de podcast van Fransen beluister ik wel. Op anderhalve meter afstand natuurlijk.

Zandman

Zeker weet ik het niet, maar te oordelen naar de naam zal de podcast Zandman wel 's avonds laat worden uitgezonden, op de Vlaamse zender Radio 1. Er is een korte inleiding door Layla El-Dekmak. Kort dus, maar terzake en genoeg nieuwsgierigheid opwekkend. Het is prettig om een presentatrice te horen bij wie het om het programma gaat en niet om de presentatrice.

Daarna volgt er een verhaal, voorgelezen een acteur. Dat doet denken aan de podcast Uitgelezen verhalen, die best wat vaker genoemd mag worden. Daarin lezen acteurs verhalen, live, voor publiek dus en dan is er ook nog een interview met bijvoorbeeld de auteur of de vertaler, door een goede interviewer met een mooie stem.

Sober

Dat soort extraatjes heeft Zandman niet, maar de soberheid heeft ook wel wat: alleen het verhaal en verder geen poespas. De voorlezers zullen in Nederland niet allemaal bekend zijn, maar de aftrap gebeurt door Jan Decleir, die iedereen kent, en in het rijtje staan ook Wim Opbrouck, die ooit Zomergast was en Josse de Pauw, die je ook zou kunnen kennen als auteur (Werk).

De korte verhalen (in Vlaanderen zegt men: kortverhalen) variëren in lengte en ze zijn zowel van buitenlandse als van Nederlandstalige auteurs. Er komen grote namen langs: Marguerite Duras, Louis Paul Boon, Haruki Murakami.

Mix

Voor mij waren de verhalen een mix van bekend en onbekend. Niet alles vond ik goed, maar dat is inherent aan zo'n verscheidenheid van verhalen. Het verhaal van J.M.H. Berckmans kon mij bijvoorbeeld niet boeien, maar 'De man in de reus' van Paul Snoek is prachtig. Ik heb het lang geleden gelezen en in de voorlezing door Wim Opbrouck werd het verhaal zowel bekend als nieuw.

Els Dottermans las het verhaal 'Onbeheersbaar' van Lucia Berlin voor. Dat duurt maar elf minuten, maar het is prachtig en je kunt er een hele avond van nagenieten. Ook doordat het geweldig wordt voorgelezen. Prachtig, prachtig. Alleen al voor deze aflevering zou er een aparte podcastprijs in het leven geroepen moeten worden.

Als je wilt weten of deze podcast iets voor je is, kun je een willekeurig verhaal uitkiezen, maar eigenlijk staat elk verhaal op zich, waardoor het nooit representatief kan zijn. Het spijt me, maar eigenlijk moet je gewoon alle twaalf afleveringen beluisteren. Maar we leven in een vrij land en een van de rechten van een lezer is om een boek niet of slechts gedeeltelijk te lezen. De podcastluisteraar heeft vergelijkbare rechten.

Podcastgezelschap Luyster

Het is moeilijk kiezen uit het podcastaanbod. Er is immers zo veel. Per toeval kwam ik het Podcastgezelschap Luyster op het spoor. Luyster is een soort bloemlezing: elke week een aflevering van een andere podcast. Sommige podcasts komen verschillende keren terug. Het is misschien een beetje te vergelijken met Parel Radio.

Door Luyster kwam ik op het spoor van Sweet spot, waarvan ik alle afleveringen intussen beluisterd heb en deze week kreeg ik een aflevering van Phonorama binnen. Daarvan heb ik daarna ook alles gedownload. Mogelijk kom ik daar later nog op terug.

Het is niet raadzaam om af te gaan op een enkele aflevering. Ik heb bijvoorbeeld van Kratkruipers een aflevering of drie geprobeerd, waarna ik concludeerde dat ik niet de ideale luisteraar voor deze podcast was. Plantrekkers heb ik ook geprobeerd, maar die podcast is me niet bijgebleven. Daar zal ik opnieuw naar moeten luisteren om er iets zinnigs over te zeggen.

Studio Brein leek me weer wel interessant. Relaas kende ik al, Radio Bagijnenstraat was aardig. Ik noem de verschillende podcasts terloops, omdat ze natuurlijk elk afzonderlijk een recensie verdienen.

Luyster is een goed startpunt om podcasts te vinden en voor een eerste kennismaking met een podcast. Het aanbod is redelijk breed, zodat er voor elke luisteraar wel iets interessants te vinden is. Ik blijf in ieder geval nog een tijdje abonnee. Dit is de site waarop je meer informatie vindt.