In NRC Handelsblad van vrijdag 19 september jongstleden bespreekt Mars van Grunsven het nieuwe boek van de Canadese Naomi Klein, This changes everything, dat in het Nederlands No time heet. Het is een boek over klimaatverandering.
Van Grunsven: 'eerst wordt de urgentie van de situatie uitgelegd, gevolgd door de bezwering dat alles nog niet helemaal verloren is, waarna een analyse volgt van de mogelijke oplossingen en de schier onoverbrugbare horde die daartoe dienen te worden genomen.
Dat is een beetje een rare zin. Een kloof kun je overbruggen, maar een horde niet; daar moet je overheen springen. Het werkwoord 'dienen' zal als persoonsvorm horen bij 'beslissingen' en bij 'horde', maar dan krijgen we een samentrekking die niet deugt: beslissingen nemen en een horde nemen zijn verschillende zaken. Als Van Grunsven alleen gedoeld had op 'de horde' had hij 'dient' en niet 'dienen' moeten schrijven.
Maar daar wilde ik het eigenlijk niet over hebben. Van Grunsven zet boven zijn artikel: 'Het is het kapitalisme, sukkel!', waarmee hij knipoogt naar 'It's the economy, stupid!' Dat is een uitspraak die bedacht is door James Carville, voor de campagne van Bill Clinton, tegen de zittende president George H.W. Bush.
De uitspraak werd gevleugeld. Dat moet wel, anders wordt een knipoog ernaar niet doorzien. Van Grunsven is niet de enige die varieert op Carvilles zinnetje. Na summier gegoogle vond ik: It's the dollar, stupid!, It's the Money Supply, stupid!, It's the politics, stupid!, It's the food, stupid!, It's the environment, stupid!, It's the Institutions, stupid!, It's the Customer, stupid! en It's the science policy, stupid! De lijst kan met gemak vier keer zo lang gemaakt worden en dan hebben we nog maar een klein deel van al het geknipoog.
James Carville heeft zelf ook geprofiteerd van de bekendheid van de stupid-zin. Hij publiceerde een boek met de titel: It's the Middle Class, stupid!
Als de knipoog in Nederlandse media voorkomt, wordt, net als in het Engelstalige gebied alleen het woord 'economy' vervangen. Van Grunsven laat zien, dat je nog iets verder van het origineel af kunt gaan. Hij vertaalt 'stupid' met 'sukkel'. De knipoog blijft werken. Anders was dit stukje er immers niet geweest.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten