Snibbig (Woorden die je weinig hoort 1)

Sommige woorden hoor of lees je niet zoveel meer. Dat kan zijn omdat de zaak waarnaar ze verwijzen verdwenen is of aan het verdwijnen is. Dat is het geval bij bijvoorbeeld kwispedoor, rekenliniaal en Mantouxkruisje. Andere woorden verdwijnen omdat we voor dezelfde zaken andere woorden zijn gaan kiezen. In een radioprogramma over Wim Sonneveld hoorde ik Conny Stuart een lied 'beeldschoon' noemen. Dat was een benaming die ik lang niet gehoord had, maar het kan zijn dat ik domweg niet in kringen kom waarin dat woord nog wel gebruikt wordt.


In deze aflevering wil ik het hebben over het woord 'snibbig'. Ik hoorde het tekenaar Peter Vos gebruiken in het marathoninterview van 11 juli 2003, dat ik pas onlangs beluisterde. Hij haalde herinneringen op aan zijn jeugd en had het over meisjes uit de buurt die iets ouder waren dan hij (als ik mij dat tenminste goed herinner). Dat waren snibbige meisjes.

Volgens Van Dale betekent 'snibbig': (m.n. van vrouwen en hun uitingen) bits, vinnig: een snibbig meisje; snibbig kijken, kwaad: snibbig spreken, antwoorden. De eerste betekenis kende ik, al had ik het idee dat 'snibbig' altijd te maken had met de toon waarop je iets zegt. Maar je kunt dus ook snibbig kijken.

De tweede betekenis is nieuw voor me. 'Kwaad' is voor mij explosiever dan 'snibbig'. Kan iemand snibbig zijn die niet bits of vinnig is, maar alleen maar kwaad? Blijkbaar. Ik zou er niet op gekomen zijn en ik had het woord op die manier nog nooit horen gebruiken.

Toen Peter Vos het woord 'snibbig' gebruikte, viel het me meteen op. 'Lang niet gehoord', dacht ik en aan het eind van de dag vertelde ik het zelfs tegen iemand. Misschien is het woord wel aan het verdwijnen. Dat zal dan wel zijn omdat er andere woorden voor gekomen zijn.

Iemand die snibbig reageert, wordt nu waarschijnlijk een bitch genoemd. Voor mijn gevoel past het woord uitsluitend bij vrouwen. Snibbige mannen? Die kan ik me niet voorstellen. Maar Van Dale sluit die niet uit, concludeer ik uit 'm.n.'.

Na wat gerommel in de googledoos kwam ik 'snibbig' nog wel verschillende keren tegen in de pers.
Jolande Withuis gebruikte het op 24 augustus 2001 in de kop van een artikel in NRC Handelsblad: 'Snibbig aan de snijtafel' over een boek Kathy Reichs. Van haar zegt Withuis dat ze in haar dialogen 'snibbiger' is dan Sam Ryan.

Onlangs kwam 'snibbig' op Twitter voorbij en nog wel aan het adres van een man. Brenda Pijlman zei tegen Paul Naarding dat hij niet zo snibbig moest reageren. Waarover het dialoogje ging, was mij niet geheel duidelijk. Paul vroeg of Brenda de 'take home messages' van haar 'kwaliteitssymp' wel goed had meegekregen. Dat kan iemand blijkbaar opvatten als 'snibbig'.

Op het forum Girlscene (met Google kom je nog eens ergens) gebruikt ene Sinfonia het woord wel vier keer op 27 oktober 2013. In haar bijdrage gaat het over woedeaanvallen (door Sinfonia steeds gespeld als 'woede aanvallen'. Ze schrijft bijvoorbeeld: 'Ik ben gewoon sneller snibbig tegen mijn ouders dan dat ze verdienen. Ik voel me er een vreselijke dochter door.' Daarin klinkt de woede nog niet zo door.

Verderop schrijft ze: 'Ik verander in een raging stuk snibbig katwijf. Het is zo ontzettend moeilijk om dat in te houden, en het duurt een redelijk tijdje.' Dat lijkt me wel woede. Het is de betekenis 'kwaad' die in Van Dale voorkomt. Gezien het forum, neem ik de vrijheid ervan uit te gaan dat Sinfonia nog jong is, laten we zeggen onder de twintig. Ze kent blijkbaar het woord snibbig en gebruikt het tegen leeftijdsgenoten.

Nog zeer onlangs (25 april 2014) gebruikte Thijs Niemantsverdriet het woord in een artikel op NRC.nl, dat zonder betaling niet te openen is: 'Gezocht: passie voor linkse leiders Europa'. Ook hij koppelt 'snibbig' aan een man: 'Dijsselbloem wees zijn collega-sociaal-democraat snibbig terecht.'

Misschien wordt 'snibbig' meer gebruikt dan ik dacht. Bij wat ik vond, komt het vooral voor als 'bits', maar af en toe ook als 'kwaad'. Het woord wordt minder exclusief gebruikt om vrouwen te typeren dan ik wist.

Het interview met Peter Vos is hier terug te luisteren. Hij overleed in 2010.