Drie podcasts: een witte en een zwarte vrouw graven in het verleden en in zichzelf, gesprekken over de afslagen die mensen in het leven nemen en een hoorspel over een sekte.
De plantage van onze voorouders
Dit is een tijd waarin iedereen bepaald wordt bij zijn afstamming. Er zijn overal demonstraties met de slogan 'Black Lives Matter', er worden standbeelden neergehaald, discussies laaien op. Niemand kan meer zeggen dat hij of zij zich er nooit van bewust geweest is welke kleur hij heeft.
Juist in deze periode komt de podcast De plantage van onze voorouders online. Dat is toeval, want aan deze podcast is al enkele jaren gewerkt.
Maartje Duin stamt uit een oud, adellijk geslacht. De familie bezit bijvoorbeeld een landgoed in Zeeland. Deze omstandigheid heeft tot gevolg dat er veel geschiedenis door de familie bewaard is: historische voorwerpen, foto's, portretten. In zo'n familie word je bijna automatisch met het verleden geconfronteerd.
Suikerplantage
Maartje vraagt zich af welke rol haar familie gespeeld heeft ten tijde van de slavernij. Er was sprake van een suikerplantage. Hield de familie slaven? Veel archieven staan tegenwoordig online en bij het doorzoeken daarvan komt Duin de familienaam Bouva tegen. Ze legt contact met een afstammeling van de mensen met deze naam: Peggy Bouva.
Het is een precaire situatie: de slavernij speelt een rol in het verleden van Bouva en Duin. Hun voorouders hadden te maken met dezelfde plantage, maar in volstrekt verschillende positie. Het mooie is dat Maartje niet alleen laat zien hoe dat contact verloopt, maar er ook op reflecteert op het moment dat ze een gesprek terughoort.
Tot nu heb ik drie afleveringen beluisterd. Uit interviews heb ik op kunnen pikken dat de twee podcastmakers in latere afleveringen samen naar Suriname gaan en dat zal ook boeiend zijn.
Aan het werk!
En wij, de luisteraars? Als de donder aan het werk natuurlijk. Ik ken het boek Wij slaven van Suriname van Anton de Kom. Van titel. Nooit gelezen. Ook het boek van Karin Amatmoekrim over De Kom: nooit gelezen. Wel Harriet Beecher - Stowe. Haar boek heette toen, in vertaling, De negerhut van oom Tom. Daar heb ik als kind niet bij stilgestaan. Het is een rare en onnodige vertaling.
Ook van Albert Helman las ik verschillende boeken en van Cynthia Mc Leod, die ik ooit interviewde. Hier heb ik een serie bijdragen geplaatst over 'Zwart en wit', onder andere over Anousha Nzume. Van de meeste van die boeken heb ik wel wat opgestoken, maar het was altijd kennis over iets wat niet met mij te maken had, wat zich buiten mij afspeelde. Bij Nzume kon dat niet meer.
De plantage van mijn voorouders is een zoektocht in het verleden, maar ook een zoektocht in het heden en in jezelf. Het lijkt me dat ook elke luisteraar er iets mee zou moeten. Nou ja, we leven in een vrij land, maar het zou mooi zijn als mensen vragen gingen stellen, vooral aan zichzelf. Het zal nog lastig genoeg zijn, vrees ik.
Juist dat vind ik het goede aan deze podcast. Niet alleen dat de maaksters in alle eerlijkheid vragen stellen aan elkaar en aan zichzelf, maar dat je als lezer ook niet ontkomt aan het nadenken over je eigen perspectief. Ik ervaar De plantage van mijn ouders niet als boodschapperig en toch komt de boodschap aan.
Wie meer wil weten, vindt gemakkelijk meer informatie. Bijvoorbeeld hier.
De Rotonde
Er zijn veel, heel veel podcasts met interviews. Soms heb ik de neiging om daar maar niet over te schrijven: qua vorm lijken die interviews immers vaak op elkaar. Maar het is altijd interessant om naar een goed gesprek te luisteren, of de podcast nu Nooit meer slapen, Die Huis, Rauw of Touché heet.
Deze week weer zo'n podcast: De Rotonde. De titel heeft een dubbele betekenis: aan de ene kant heet de gelegenheid waarin het gesprek plaatsvindt De Rotonde. Aan de andere kant neemt de presentatrice, Christel Van Dyck, met haar gast door welke afslagen hij in het leven heeft genomen.
Een enkele keer wordt er vermeld dat het gesprek plaatsvindt tijdens het ontbijt, maar daar is niets van terug te horen. Dat is eigenlijk wel jammer. Voor mijn gevoel had het gesprek net zo goed in de studio gehouden kunnen worden.
Wikipedia
Van de gast wordt eerst de Wikipediapagina doorgenomen. Bij de meeste gasten betreft dat alleen zaken die met hun beroep te maken hebben en niet met hun persoonlijke leven. Daarom wordt die pagina aangevuld met informatie van mensen die dichtbij hen staan: familie, vrienden, geliefden.
Dat valt meestal goed bij de gast en het gevolg is blijkbaar dat hij of zij zich meteen op zijn of haar gemak voelt. Het valt me op hoe gemakkelijk de gasten praten. Van Dyck durft door te vragen en ze gaat moeilijke zaken niet uit de weg. Ze geeft ook tegengas en dat doet ze vaak met een grapje, waardoor de gast merkt dat de kritiek niet kwaadaardig is. Hij blijft daardoor bereid om serieus in te gaan op de vragen.
Het leven van de gast wordt chronologisch doorgenomen: van geboorte en jeugd tot de houding tegenover de dood. Dat zijn bij voorbaat intieme vragen, maar elke gast gaat daarop in, meestal met weinig terughoudendheid. Aan het eind wordt er een tekst in het gastenboek geschreven, wat een beetje lijkt op de tegel bij Kunststof.
Sfeer
Veel van de gasten van Van Dyck ken ik niet of maar oppervlakkig. Maar ik heb een aantal gesprekken met plezier beluisterd. De sfeer kan sterk verschillen. Het gesprek met de acteur Wim Opbrouck (ooit Zomergast) is heel vrolijk, het gesprek met Theo Francken ontroerend. Vooral dat laatste gesprek vond ik indrukwekkend.
Francken kende ik als een uitermate harde politicus, maar dit werd een heel persoonlijk gesprek, ook over de uitzettingen van uitgeprocedeerde asielzoekers. Ik heb meteen het gesprek met Jan Janbon ook gedownload. Eens luisteren hoe dat verloopt.
Herr Seele blijkt iemand te zijn met bijzondere opvattingen. Van Dyck laat hem in zijn waarde en gaat overal serieus op in, zodat hij helemaal tot zijn recht kan komen.
Door het gesprek heen zijn jingles (of bumpers?) opgenomen. Het geluid is vrij hard en altijd komt zo'n riedeltje (dat doet denken aan de slogan van de TROS) op een ongelegen moment. Zouden die niet gewoon weg mogen? Ik ervaar ze als zeer storend.
Wie een goed gesprek wil horen: kies er een uit van De Rotonde. Er is keus genoeg: er zijn meer dan honderd afleveringen beschikbaar. En er staan genoeg mensen tussen die ook in Nederland waarschijnlijk wel bekend zijn: Kamagurka, Peter Koelewijn, Bart Peeters, Dirk de Wachter, Els De Schepper en veel meer. Dit is de website.
Het Oord
Op de website van Het Oord wordt de podcast 'de allereerste Vlaamse fictiepodcast' genoemd. Tja, misschien ligt dat aan het woord 'podcast'. Want ik downloadde al een aantal jaren geleden de geweldige serie Commissaris Van In en ver daarvoor was er al Nick Holland, de Belgische tegenhanger van Paul Vlaanderen.
Maar goed, laten we de podcast beoordelen. De situatie is: er worden op 27 maart 2019 meer dan veertig lichamen gevonden in een privébos. Aan de hand van gevonden dagboeken en audiofragmenten wordt gereconstrueerd wat er gebeurd is.
Dat is een beetje omslachtig. Het verhaal had ook meteen als hoorspel kunnen beginnen, zonder deze omtrekkende beweging. Bovendien wordt de afloop op deze manier al verklapt.
Het verhaal gaat over een sekte: een charismatische leider, met veel volgelingen. Langzaam loopt de boel uit de hand en dan komt men tot drastische maatregelen. Dat is een schema dat bij dit soort verhalen al vaker is gehanteerd, maar dat is niet zo erg.
In het begin is het spel van sommige spelers wat houterig, maar dat wordt gaandweg beter. Het kan ook zijn dat je als luisteraar dan zo nieuwsgierig geworden bent dat de manier van spelen je minder uitmaakt.
Het verhaal is boeiend. Een belangrijke figuur is de dochter van de leider, die bepaald geen willoze volger van haar vader is. Door iemand te nemen te zo dicht bij de leider staat, is het ook mogelijk om meer te laten zien van de kant van de leider. Je zou hem anders als dader kunnen zien en de volgelingen als slachtoffers, maar nu zit er ook een tragische kant aan de leider.
Aardig verhaal dat de spanning goed weet vast te houden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten