Een paar maanden geleden schreef ik (hier) over het eerste boek van integrale heruitgave van Simon van de rivier van Claude Auclair. Robin Schouten maakte me attent op een fraaie site over Auclair. Die is inderdaad de moeite van het bezoeken waard.
Op het moment dat ik mijn bijdrage over boek 1 schreef, bleek boek 2 al verschenen te zijn. Dat heb ik intussen ook gelezen. Ook deze uitgave ziet er weer verzorgd uit: mooi gebonden, goed papier, waarop de kleuren mooi uitkomen en een uitgebreid dossier, door Patrick Gaumer. Informatief en met veel illustratiemateriaal. Wie meer wil weten over Jason Muller, over Auclair en Pilote (en over hoe hij René Goscinny heeft ervaren) kan hier terecht.
Auclair is een prima tekenaar, die zowel het idyllische als het harde en gewelddadige kan tekenen. Hij weet in zijn tekeningen een sfeer op te roepen die je gemakkelijk meeneemt. Zijn scenario's bevallen me wat minder.
Het eerste verhaal in dit album, Maïlis begint met de ontmoeting van Simon met twee vrouwen: Maïlis en haar dochter Illyane. Maïlis bloeit op door Simon (die een tijd bij de twee vrouwen verblijft) en dat maakt de afgunst in Illyane wakker. De spanning loopt hoog op en uiteindelijk komt Simon terecht op een oude kerncentrale, waar alles vreselijk uit de hand loopt.
Simon weet op tijd te ontkomen en dat is niet erg waarschijnlijk. Ook als iemand een halve dag lang met een bootje wegvaart van de plek waar een soort atoombom ontploft (de paddestoel is zichtbaar) is de kans vrij klein dat hij nog gezond kan rondstappen in een volgend album .
Wellicht was in 1975 minder bekend over de kracht van een dergelijke explosie. Misschien vond Auclair dat minder belangrijk en wilde hij gewoon een statement maken en protesteren tegen kerncentrales. De boodschap is wel duidelijk.
De pelgrims valt uiteen in drie grote hoofdstukken. Simon komt in contact met een groep pelgrims, met wie hij meetrekt. In sommige scènes draagt hij een pet, wat symboliseert dat hij deel wordt van de boerengemeenschap, die Auclair uit zijn jeugd gekend zal hebben. Het oogsten gaat op een traditionele manier, met de hand.
Dat is bij dit soort boeken toch een beetje lastig. Het verhaal speelt zich af in de toekomst, na een technologische ontwikkeling. Maar dat is na een clash of een ramp allemaal verdwenen of teruggebracht tot restanten. In het verhaal komen de restanten van die techniek en de terugval naar het primitieve tegelijkertijd voor. In eenzelfde bende kunnen mensen bewapend zijn met automatische wapens en met speren. Je kunt je afvragen of na een ramp ook al die technische kennis is verdwenen.Maar goed, tijdens het lezen ga je wel mee in de fictie van het verhaal.
Simon ontmoet in De pelgrims Emeline, de vrouw die vanaf dan bij hem zal zijn. In het laatste hoofdstuk, 'De zwarte dame' staat de zwarte madonna van Chartres centraal. Een zwarte vrouw manipuleert het volk, maar ze valt van haar voetstuk. Duidelijk in dit album is de tegenstelling tussen stad en platteland, waarbij het plattelandsleven geïdealiseerd wordt.
De plattelandsbewoners zijn overigens niet veilig voor de rondtrekkende bendes en dat is maar goed ook. Anders was het verhaal te zoet geworden. Het verteltempo ligt vrij laag, maar dat zal inherent zijn aan de ontstaanstijd van het verhaal. Oude films vinden we nu ook vaak traag.
Een groter bezwaar vond ik de tekstblokken waarin van alles wordt uitgelegd. Een willekeurig voorbeeld: 'Simon wijdt zich met hart en ziel aan dit nieuwe bestaan, maar ondanks zijn geluk blijven er diepe rimpels in zijn voorhoofd.' Dat had ook duidelijk gemaakt kunnen worden in Simons handelingen of in dialoog. Ik had liever gezien dat Auclair meer het verhaal het werk had laten doen.
Het derde verhaal, City N.W. Nr. 3, sluit aan bij De pelgrims. Simon en Emeline proberen een einde te maken aan de onveiligheid van de boeren, door een overeenkomst te sluiten in de stad. Daar duikt het personage Jason Kreukelkop op, een idealist die het gebruik van geweld bepaald niet schuwt. Auclairkenners zullen moeten denken aan Jason Muller.
In het dossier wordt de toespraak van Emeline geroemd: 'Het feministische betoog van Emeline op plaat 29-31 zal de lezers -en lezeressen!- van City N.W. nr. 3 niet onberoerd laten.' Het spijt me, maar mij was het allemaal veel te prekerig, veel te boodschapperig.
Een stukje: 'Wanneer accepteren jullie eens die kwetsbaarheid die we allemaal hebben? Het mannelijke en vrouwelijke dat ons allemaal tot unieke en volwaardige wezens maakt? Wanneer accepteren jullie eens dat jullie geen helden zijn, maar mensen?' Uit niets in het voorafgaande blijkt dat dit past bij Emeline. Eigenlijk is niet zij aan het woord, maar de auteur, die zo nodig zijn boodschap kwijt moet.
Hier staat die boodschap (wat mij betreft) het verhaal in de weg. Auclair relativeert het nog wel door Emeline te laten lachen na haar redevoering en te zeggen dat Jason en Simon eruitzien als twee betrapte kwajongens, maar eigenlijk was ik toen al afgehaakt.
Aan de ene kant geven de verhalen van Simon in dit tweede boek een goed tijdsbeeld en als zodanig kan ik ze ook wel waarderen. Ook de tekeningen hebben niets van hun kracht verloren. Maar voor hedendaagse lezers zijn toch niet alle verhalen even goed te pruimen. Althans voor deze lezer niet. Maar dat weet ik alleen maar doordat deze uitgave er is, die ik toch weer in de boekenkast zal zetten.
Titel: Simon van de Rivier. Kroniek van een toekomstige wereld. Boek 2
Tekst en tekeningen: Claude Auclair
Uitgeverij: Sherpa, Haarlem 2016
hardcover, 196 blz., € 39,95
Geen opmerkingen:
Een reactie posten