Kroniek van een aangekondigde dood (Knipoog 44)

In krantenkoppen wordt er geregeld geknipoogd naar titels van boeken en films Naar bijvoorbeeld Het verdriet van België van Hugo Claus. Het verdriet van Nederland (hier), 'Het verdriet van Rusland'(nog dit jaar, bij de nieuwe vertaling van Dokter Zjivago, hier), Het verdriet van Sleutelpiet (hier), 'Het verdriet van Facebook' (hier). Bij de aanslagen in België zal er ook wel een journalist geweest zijn die de meest voor de hand liggende verwijzing gebruikt heeft.

Bij de meer dan veertig knipogen die ik te hooi en te gras verzameld heb, zijn er opvallend veel naar het werk van Gabriel Gárcia Márquez. Drie titels komen steeds terug: Liefde in tijden van cholera, Honderd jaar eenzaamheid en Kroniek van een aangekondigde dood. Daar schreef ik bijvoorbeeld hier over: een artikel over Anna Enquist met de titel 'Liefde in tijden van geweld'.

Dit weekend was het weer raak. van Stefan Hertmans stond er zaterdag 26 maart 2016 een artikel in de bijlage Opinie & Debat van NRC Handelsblad. 'Een bom onder de Belgitude'. Met die Belgitude bedoelt Hertmans de zelfrelativering, die België blijkbaar eigen is.

Hertmans: 'De tragedie is dat we dit soort zaken niet kunnen voorkomen zolang de haat daarbuiten gevoed wordt door machopolitiek, gruwelijke internationale conflicten, luchtbombardementen, volksverhuizingen, grensconflicten, godsdienstwaanzinnigen en een planetair verhoogde dosdis foute adrenaline.' Hij roept op tot het in stand houden en uitbreiden van de dialoog met gematigde moslims.

Voor op de bijlage zette een redacteur een knipoog naar Márquez: 'Kroniek van een aangekondigde tragedie'. Dat is vaker gebeurd. In november 2015 had NRC als kop, ook over Molenbeek: 'Kroniek van een aangekondigde ramp' (hier) en De Correspondent schreef in december 2015 over Malawi onder de kop 'Kroniek van een aangekondigde hongersnood' (hier). Het Financieel Dagblad kopte in augustus 2015 'Kroniek van een aangekondigde boete' (hier) en de NOS (oktober 2015), bij de uitschakeling van het Nederlandse voetbalelftal: 'Kroniek van een aangekondigde uitschakeling' (hier). Nog enkele recente knipogen: 'Kroniek van een aangekondigde catastrofe (Doorbraak.be), 'Kroniek van een aangekondigde hold-up'(De wereld morgen), 'Kroniek van een aangekondigde kaalslag' (Leeuwarder Courant) en 'Kroniek van een aangekondigde Fyra-dood' (Follow the money).

Verder wordt de boektitel geregeld letterlijk geciteerd, terwijl het over andere zaken gaat: bij de affaire Leinders, de film Fucking perfect, de teloorgang van Triunfo, Rolls-Royce Phantom of de Fiat 500L. Het aantal voorbeelden is moeiteloos uit te breiden.

We zouden kunnen concluderen dat zo'n beetje iedereen in Nederland en België Márquez gelezen heeft. Dat zal wel te optimistisch zijn. Maar zijn boektitels kennen we.