Naar de overkant van de nacht

Naar de overkant van de nacht van Jan van Mersbergen was een van de beste boeken die ik vorig jaar las. Dat noemde ik in mijn lijstje en hier schreef ik over het boek. Ook las ik De grasbijter. En zojuist heb ik Naar de overkant van de nacht herlezen. Het is nog steeds goed.

In april zit ik met wat schrijvers om een keukentafel. Ik zal met hen praten over het vak en ze willen graag huiswerk. Dat wordt dus het lezen van dit boek. Niet om ze te ontmoedigen, maar om te laten zien hoe schrijven ook kan.

Er zijn nog steeds mensen die Jan van Mersbergen niet kennen. Er zijn nog steeds mensen die dit boek niet gelezen hebben. En ik ben een van de mensen die andere boeken van Van Mersbergen (De macht over het stuur bijvoorbeeld) niet gelezen hebben. Die mensen doen zichzelf tekort.

Nog maar een keer: Naar de overkant van de nacht gaat over een man die Vasteloavend viert, verkleed als veerman. De afgelopen jaren heeft hij samengewoond met een vrouw die af en toe niet verder kan, omdat het leven zo zwaar is; met haar dochtertje van elf, dat eigenlijk weg wil; met haar zoontje, dat gek is van hijskranen; met haar doofblinde tweeling. Hij heeft gezorgd, gezwoegd, zich opgeofferd, gegeven, gegeven, gegeven. En hij weet niet meer of hij dat nog kan en nog wil. Daarvoor heeft hij Vasteloavend nodig. Hij moet door de nacht heen om te zien wat de morgen hem brengt.

Eigenlijk gebeurt er niet zoveel in deze roman. Je volgt Ralf op zijn tocht door de nacht. Maar alles in de nacht lijkt hem te doen denken aan wat er voor de nacht was. Bijvoorbeeld de tijd dat hij met zijn ouders op een zandschip voer. Of de dingen die gebeurden in het gezin waarvoor hij zorgt. Alles heeft met alles te maken. Of liever: Vasteloavend heeft met alles te maken.

Alleen een goed boek kun je herlezen zonder dat het in elkaar dondert. Na herlezing staat Naar de overkant van de nacht nog recht overeind. Ik kan het nog een keer lezen. En nog een keer. En nog.  

Al bestond het oeuvre van Van Mersbergen slechts uit dit ene boek, dan nog was de P.C. Hooftprijs daarvoor op zijn plaats.