Vele hemels boven de zevende (Griet Op de Beeck)

 

Griet Op de Beeck heeft in boekenland haar tienduizenden verslagen. Van elk boek dat verschijnt, worden er stapels ingekocht door de boekhandels en die gaan grif over de toonbank: ik vermoed dat Op de Beeck met al haar boeken in de top tien heeft gestaan. 

Ik las tot nu toe alleen maar het Boekenweekgeschenk, Gezien de feiten, en dat was geen goed boek. Van de laatste tien Boekenweekgeschenken lijkt me dit het minst geslaagde. Maar het is niet helemaal eerlijk om iemand af te rekenen op een boekje dat in korte tijd geschreven moet worden. Daarom heb ik ook het debuut gelezen, Vele hemels boven de zevende. Dat is zeker beter dan Gezien de feiten. Maar het voluit een goed boek noemen, gaat me ook weer ver. 

Vijf personen

In Vele hemels boven de zevende (2013) maken we kennis met vijf personen: Jos (71 jaar oud) is de vader van Elsie (42) en Eva (36). Kleindochter Lou (12) is een dochter van Elsie en gaat vertrouwelijk om met Eva. En dan is er nog Casper (46), goede vriend van Eva. Hij zal een verhouding aangaan met Elsie. 

Het boek telt elf afdelingen en binnen zo'n afdeling heeft elk personage zijn eigen hoofdstuk. De volgorde waarin de personages aan bod komen verschilt. Elke afdeling heeft een titel, die vrij willekeurig lijkt. Bijvoorbeeld: 'Alsof zelfopoffering een kunst was', 'Het is altijd wel ergens nacht', 'Omdat nooit meer wel heel erg lang is.' Die titels komen altijd wel ergens in de afdeling voor, maar ze zeggen (voor zover ik dat kan zien) niet iets overkoepelends over de afdeling. 

Dat lijkt ook zo te zijn bij de titel van het boek. Die komt voor als een uitspraak van Eva en ze verwijst er in naar een geluksmoment. Maar deze roman gaat niet over geluk. Hoogstens over de zoektocht naar geluk. 

Drank en schuld

Qua leeftijd zijn Jos en Lou de uitersten. Jos heeft een drankprobleem en kampt met een schuldgevoel. Na verloop van tijd kom je erachter waar dat door veroorzaakt is. Soms maakt hij zijn zinnen niet af. Dan staat er ineen een liggend streepje. Is dat sufheid? Durft hij niet verder te denken? Ik heb het idee dat het een manier is om hem een soort eigen stem te geven, maar dan is het een wat opzichtig en onhandig middel. 

Lou heeft meer een eigen stem, maar zij heeft ook zo'n opzichtig kenmerk: ze maakt lijstjes. Verder heeft ze wat zorgen over de omgang met medeleerlingen en ziet ze wel dat het niet zo lekker loopt tussen moeder Elsie en vader Walter. Gelukkig is er Eva, met wie ze het goed kan vinden. Lou verwijst een paar keer naar 'die ramp' en de lezer wil dan natuurlijk weten wat er gebeurd is. Mij werd eigenlijk niet duidelijk wat die ramp dan was, maar misschien heb ik met te weinig aandacht gelezen. 

Voor mijn gevoel is Eva de centrale figuur. Halverwege het boek kreeg ik de indruk dat dit personage misschien wel dicht bij de auteur staat. Eva herinnert zich weinig uit haar jeugd en dat zal wel niet voor niets zijn. Elsie zegt daarover:

'Weten ze thuis dat ge naar een shrink zijt gegaan, Eva, en wat die heeft gesuggereerd? Weten ze eigenlijk wel dat gij u nauwelijks iets herinnert van uw jeugd omdat het zo fucking pijnlijk was dat uw hersenen uit zichzelf de onthoudmodus hebben uitgeschakeld?'

Later, bij het verschijnen van haar vierde roman, zou Griet Op de Beeck wat ophef veroorzaken vanwege wat zij vertelt over hervonden herinneringen. Anderen betwistten het bestaan ervan. Zij gingen, in mijn ogen, niet altijd even kies om de auteur. 

De geciteerde passage is overigens niet de aanleiding waarom ik het personage dicht bij de auteur plaats. Ze komt natuurlijker over dan de andere, minder geconstrueerd. Tegen het einde van het boek zijn er allerlei ontwikkelingen omtrent Eva en die doen mij twijfelen aan de voorzichtige conclusie die ik eerder tijdens het lezen trok. 

Vele hemels boven de zevende heeft mij niet helemaal overtuigd. De personen krijgen te weinig een eigen stem. De stijl in het eerste hoofdstukje sprak met tijdens het lezen wel aan, maar verderop viel die me niet meer zo op. En sommige ontwikkelingen gingen wel heel snel, waardoor ze voor mij aan geloofwaardigheid inboetten. 

Ook had ik af en toe twijfels over de beschreven tijd. Er kan een tijdsprong zitten tussen de afdelingen, maar binnen de afdeling ervoer ik het alsof de personages op ongeveer dezelfde tijd beschreven waren. Maar soms klopte dat ineens niet; dan werd bij het ene personage iets geschreven wat meteen aansloot bij de vorige afdeling en bij een ander personage leek er meer tijd verstreken te zijn. 

Ik heb met tijdens het lezen niet verveeld, maar ik was ook niet erg onder de indruk. Toen ik dat aan iemand vertelde, zei ze me dat Kom hier dat ik u kus beter is. Misschien moet ik dat in de toekomst maar eens gaan lezen. Maar ik heb nog een heel stapel liggen die ik voor laat gaan.